İçindekiler
Protez Diş Hekimliğinde Facebow ( Yüz Arkı ) Cihazının Kullanımı
Facebow (Yüz Arkı), dental protezlerin hastanın doğal çene hareketleri ile doğru bir şekilde hizalanmasını sağlamak için kullanılan temel bir araçtır. Protez diş hekimliği, ağız sağlığını, işlevselliği ve estetiği geri kazandırmak amacıyla dişlerin restore edilmesi ve değiştirilmesine odaklanan bir diş hekimliği dalıdır. Protez tedavilerinde, dental protezlerin düzgün bir ısırma, çiğneme etkinliği ve estetik sonuçlar için hastanın doğal çene hareketleri ile doğru bir şekilde hizalanması kritik bir aşamadır. Yüz Arkı cihazı, bu amacı gerçekleştirmek için kullanılan temel araçlardan biridir. Yüz Arkı, hastanın maksilla (üst çene) ile temporomandibular eklem (TME) arasındaki mekansal ilişkiyi kaydeder ve bu ilişkiyi dental bir artikülatöre aktarır.
Bu yazıda, Facebow (Yüz Arkı)‘nın tanımı, bileşenleri, türleri, uygulamaları, önemi ve teknolojik ilerlemeler dahil olmak üzere protez diş hekimliğindeki kullanımının çeşitli yönlerine değineceğiz. Ayrıca, Yüz Arkı cihazlarının etkinliği ile ilgili kanıta dayalı araştırmaları inceleyerek, modern diş hekimliğinde bu cihazların önemine ışık tutacağız.
Facebow (Yüz Arkı) Nedir?
Facebow , protez diş hekimliğinde kullanılan bir cihazdır ve hastanın maksillasının mekansal ilişkisini belirli anatomik referans noktalarına, genellikle temporomandibular ekleme (TME), kaydedip bu ilişkiyi dental bir artikülatöre aktarır. Cihaz, dental dökümlerin artikülatörde doğru bir şekilde yerleştirilmesini sağlar ve bu, protez üretiminde hastanın çene hareketlerinin taklit edilmesine olanak tanır. Yüz Arkı cihazı, protezin hasta çenesiyle uyumlu olmasını sağlayarak gelecekte yapılacak ayarlamaların ihtiyacını en aza indirir.
Yüz Arkı, maksilla ile anatomik bir eksen arasındaki üç boyutlu ilişkiyi kaydeder ve dental laboratuvarda dental dökümün artikülatöre monte edilmesine olanak tanır. Bu süreç, oklüzyon hatalarını en aza indirir, protezin işlevselliğini artırır ve uzun vadeli hasta memnuniyetini sağlar.
Facebow (Yüz Arkı) Bileşenleri
Bu cihazının nasıl çalıştığını anlamak için ana bileşenlerine göz atmamız gerekir:
- U-şekilli Çerçeve: Diğer parçaları bir arada tutan ekstraoral bir bileşendir.
- Kondiler Çubuklar: Kondil pozisyonlarını referans alır ve temporomandibular eklem (TME) hareketlerini taklit eder.
- Isırma Çatalı: Hastanın ısırma kaydını almak için kullanılan, üzerinde mum veya silikon iz maddesi bulunan metal çataldır.
- Kilitleme Cihazı: Isırma Çatalını kaydedilen ısırma pozisyonunda sabitler.
- Orbital İşaretçi: Yüz Arkı‘nın, infraorbital çentik gibi anatomik referanslarla hizalanmasına yardımcı olur.
Bu bileşenler, dental protezin hasta çene hareketlerine uygun olarak hizalanmasını sağlamak için bir arada çalışır.
Facebow (Yüz Arkı) Türleri
Protez diş hekimliğinde kullanılan başlıca iki tip Yüz Arkı vardır: kinematik Yüz Arkı ve keyfi Yüz Arkı . Bu iki tür, menteşe ekseninin kaydedilme yöntemi ve dental uygulamalardaki kullanımları açısından farklılık gösterir.
a. Kinematik Yüz Arkı
Çene ekleminin gerçek menteşe eksenini bulmak için kullanılır. Bu eksen, kondillerin TME içinde döndüğü hassas pozisyondur ve dental protezin hastanın doğal çene hareketleriyle uyumlu olmasını sağlamak açısından kritiktir. Kinematik Yüz Arkı, tam ağız rekonstrüksiyonları veya implant destekli protezler gibi karmaşık vakalarda sıklıkla kullanılır.
- Uygulama: Kinematik Yüz Arkı, karmaşık çene hareketleri gerektiren vakalar için idealdir. Özellikle tam ağız rehabilitasyonu gibi vakalarda, hastanın çene dinamiklerinin hassas bir şekilde yeniden üretilmesi için kullanılır.
- Hassasiyet: Kinematik Yüz Arkı, menteşe eksenini tam olarak belirlediği için son derece hassastır. Ancak, kullanımı daha karmaşık ve zaman alıcıdır, bu nedenle günlük diş hekimliği uygulamalarında daha az yaygındır.
b. Keyfi Facebow (Yüz Arkı)
Keyfi Yüz Arkı, günlük diş hekimliği uygulamalarında daha yaygındır çünkü kullanımı daha basit ve hızlıdır. Gerçek menteşe eksenini bulmak yerine, ortalama anatomik referans noktalarına dayalı yaklaşık kayıtlar yapar. Bu referans noktaları genellikle kulak kepçesi veya tragus gibi yerlerdir ve genel olarak gerçek menteşe eksenine yakındır.
- Uygulama: Keyfi Yüz Arkı, tekli kronlar, köprüler veya parsiyel protezler gibi daha az karmaşık protez uygulamaları için uygundur. Çoğu durumda menteşe ekseninin yaklaşık olarak belirlenmesi yeterlidir ve kullanımı daha pratik olduğu için yaygın olarak tercih edilir.
- Kullanım Kolaylığı: Keyfi Yüz Arkı, daha hızlı ve kullanımı kolaydır, bu nedenle genel protez uygulamaları için popüler bir seçenektir. Kinematik Yüz Arkı kadar hassas olmasa da, çoğu diş tedavisi için yeterince doğrudur.
Keyfi FYüz Arkı Alt Türleri:
- Yüz Tipi: Menteşe eksenini yaklaşık olarak belirlemek için yüz üzerindeki anatomik referans noktalarını kullanır.
- Kulak Parçası Tipi: Menteşe eksenini belirlemek için dış işitme kanalı kullanılır.
- Hanau ve Whip Mix Modelleri: Bu, kulak parçası kullanan en yaygın Yüz Arkı modelleridir.
Protez Diş Hekimliğinde Facebow (Yüz Arkı) Önemi
Facebow (Yüz Arkı)‘nın protez diş hekimliğinde kullanılması, dental protezlerin başarıyla uygulanması için birkaç önemli amacı yerine getirir:
a. Çene İlişkisi ve Oklüzyon
Facebow (Yüz Arkı)‘nın başlıca işlevlerinden biri, dental protezlerin üretimi sırasında maksilla ve mandibula arasındaki doğru ilişkiyi korumaktır. Bu ilişki, oklüzyonun, yani üst ve alt dişlerin ısırma ve çiğneme sırasında nasıl temas ettiğinin, düzgün olmasını sağlamak için kritiktir. Yanlış hizalanmış bir oklüzyon, rahatsızlığa, TME bozukluklarına ve yetersiz çiğnemeye yol açabilir ve protezin defalarca ayarlanmasını gerektirebilir. Facebow (Yüz Arkı), bu riskleri en aza indirir ve hastanın ısırma kaydını dental laboratuvara doğru bir şekilde aktarır.
b. Protez İşlevselliği
Dental protezlerin etkin çalışabilmesi için sadece estetik açıdan iyi görünmeleri yetmez, aynı zamanda hastanın çene hareketleriyle uyumlu çalışmaları gerekir. Facebow (Yüz Arkı), bu mekansal ilişkileri kaydederek dental teknisyenlerin normal çiğneme, konuşma gibi işlevleri destekleyen protezler tasarlamasına olanak tanır. Protez, hastanın TME ve ısırığı ile doğru bir şekilde hizalandığında, protezin yerleştirildikten sonra yapılacak ayar ihtiyacı azalır.
c. Estetik Sonuçlar
Dental protezlerin estetik sonuçları, işlevsellik kadar önemlidir. Facebow (Yüz Arkı), yüzün dikey ve yatay boyutlarını koruyarak protezin hastanın görünümünü iyileştirmesine yardımcı olur. Bu özellikle tam veya kısmi diş protezleri için önemlidir çünkü protez sadece çiğneme işlevini geri kazandırmakla kalmaz, aynı zamanda doğal bir gülüş sağlamalıdır.
Protez Diş Hekimliğinde Facebow (Yüz Arkı) Uygulamaları
Facebow (Yüz Arkı), çene kemiklerinin doğru hizalanmasının kritik olduğu birçok dental prosedürde kullanılır. Aşağıda, protez diş hekimliğinde Facebow (Yüz Arkı) uygulamalarının bazı temel örnekleri yer almaktadır:
a. Tam Protezler
Tam protezler yapılırken, üst ve alt protezlerin düzgün bir şekilde oturduğundan emin olunmalıdır. Facebow (Yüz Arkı), çeneler arasındaki mekansal ilişkiyi kaydeder ve bu, protezlerin üretim sürecinde doğru hizalanmasını sağlar. Bu hizalama, aşırı kapanma veya açık kapanış gibi yaygın sorunları önler ve hastanın çiğneme ve konuşma yeteneklerini olumsuz etkilemez.
b. Parsiyel Protezler
Parsiyel protezlerin yapılması durumunda, Facebow (Yüz Arkı), yeni protez dişlerin hastanın mevcut doğal dişleriyle hizalanmasını sağlar. Bu hizalama, sadece işlevsel amaçlar için değil, aynı zamanda kalan dişler üzerindeki aşırı baskıyı önlemek için de önemlidir.
c. Kron ve Köprü Çalışmaları
Kron ve köprü çalışmaları sırasında, Facebow (Yüz Arkı) yeni restorasyonların hastanın doğal oklüzyonuyla hizalanmasını sağlar. Yanlış hizalanmış kronlar veya köprüler, rahatsızlık, yanlış ısırık ve hatta karşıt dişlere zarar verebilir. Tedavi planlaması ve üretim aşamalarında Facebow (Yüz Arkı) kullanmak bu tür sorunları en aza indirir ve hastaya daha iyi bir uyum sağlar.
d. İmplant Destekli Protezler
İmplant destekli protezler için, protezin hastanın TME ile uyumlu hizalanması, uzun vadeli stabilite ve işlevsellik açısından kritik öneme sahiptir. Facebow (Yüz Arkı), maksilla ile TME arasındaki doğru mekansal ilişkiyi kaydederek implantların ve bağlı protezlerin doğru yerleştirilmesine olanak tanır.
e. Ortognatik Cerrahi ve Protez Diş Hekimliği
Ortognatik cerrahi vakalarında, hastanın çeneleri cerrahi olarak yeniden hizalanırken, Facebow (Yüz Arkı), maksilla ve mandibula modellerinin artikülatörde doğru bir şekilde yerleştirilmesini sağlar. Bu, cerrahi splintlerin hazırlanması ve cerrahi sonrası yeni çene hizalamasının planlanması için hayati önem taşır.
Facebow (Yüz Arkı) Kullanımıyla İlgili Araştırmalar
Protez diş hekimliğinde Facebow (Yüz Arkı) transferlerinin etkinliğini değerlendiren birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar, diş hekimliği camiasında Facebow (Yüz Arkı) kullanımının gerekliliği konusunda karışık sonuçlar vermiştir.
2019 yılında Journal of Prosthodontic Research dergisinde yayınlanan sistematik bir inceleme, protez tedavilerinde Facebow (Yüz Arkı) cihazlarının klinik sonuçlarını inceledi. İnceleme, Facebow (Yüz Arkı) kullanımının protez hizalamasının doğruluğunu artırdığını, ancak bu iyileştirmenin çoğu rutin vakada klinik açıdan önemli olmadığını belirtti. Araştırma, tam protezler ve tekli kronlar gibi işlemlerde, Facebow (Yüz Arkı) kullanımının, daha basit yöntemlerle karşılaştırıldığında çok az fayda sağladığını gösterdi.
Ancak, aynı çalışma, tam ağız rekonstrüksiyonları veya implant destekli protezler gibi daha karmaşık prosedürlerde, Facebow (Yüz Arkı)‘nın belirgin bir avantaj sağladığını vurguladı. Bu prosedürlerde, hassas hizalama gereklidir ve Facebow (Yüz Arkı)‘nın maksilla ile TME arasındaki mekansal ilişkiyi kaydetme yeteneği son derece değerlidir.
Dijital İlerlemler
Diş hekimliğinde teknolojinin gelişmesiyle birlikte, dijital Facebow (Yüz Arkı) ve sanal artikülasyon sistemleri protez diş hekimliği uygulamalarında giderek daha popüler hale gelmektedir. Bu sistemler, hastanın ağzının dijital taramalarını kullanarak gerekli mekansal ilişkileri kaydeder ve geleneksel fiziksel izler ve ısırma kayıtlarına olan ihtiyacı ortadan kaldırır.
a. Dijital Facebow (Yüz Arkı)’nın Avantajları
Dijital Facebow (Yüz Arkı) sistemleri, geleneksel modellere göre çeşitli avantajlar sunar. Öncelikle, dijital tarama, hastanın anatomisinin en küçük ayrıntılarını bile yakalayabildiği için daha yüksek doğruluk sağlar. İkincisi, mekansal ilişki kaydının alınması ve aktarılması için gereken süreyi önemli ölçüde azaltır, bu da klinikte ve dental laboratuvarda verimliliği artırır. Son olarak, dijital Facebow (Yüz Arkı) sistemleri, fiziksel izlerin alınmasına gerek kalmadığı için hasta konforunu artırır.
b. Dijital Diş Hekimliğinde Uygulamalar
Dijital Facebow (Yüz Arkı) sistemleri, CAD/CAM sistemleriyle birlikte kullanılır ve dental teknisyenlerin protezleri bilgisayar destekli tasarım ve freze makineleri kullanarak tasarlayıp üretmelerine olanak tanır. Bu dijital iş akışı, protezlerin hassasiyetini artırır, hata payını azaltır ve üretim sürecini hızlandırır.
Dijital Facebow (Yüz Arkı) teknolojisi ilerledikçe, bu sistemlerin daha fazla diş hekimliği pratiğinde benimsenmesi muhtemeldir ve protez diş hekimliğinde standart hale gelecektir.
Protez diş hekimliğinde Facebow (Yüz Arkı) cihazı, dental protezlerin hastanın ısırığı ve çene hareketleriyle doğru bir şekilde hizalanmasını sağlamada önemli bir rol oynamaktadır. Kullanımı her zaman gerekli olmasa da, özellikle karmaşık prosedürlerde Facebow (Yüz Arkı) son derece değerlidir ve tedavinin başarısı açısından kritik öneme sahiptir. Dijital teknolojinin ilerlemesiyle birlikte, dijital Facebow (Yüz Arkı) daha yaygın hale gelmekte ve protez tedavilerinde doğruluğu ve verimliliği artırmaktadır.
Facebow (Yüz Arkı), doğru çene ilişkilerini koruyarak ve uygun oklüzyonu sağlayarak dental protezlerin işlevselliğine ve estetiğine önemli katkılarda bulunur, bu da nihayetinde hasta memnuniyetini ve yaşam kalitesini artırır.
Facebow Üreten En İyi Firmalar
Whip Mix Corporation
Facebow sayfası: https://whipmix.com/our-products/occlusion/
Dentatus
Facebow sayfası: https://dentatus.com/products/articulators/
SAM Präzisionstechnik
Facebow sayfası: https://sam-dental.de/en/produkt-kategorie/anatomischer-transferbogen/transferbogen/
Artex (Amann Girrbach)
Facebow sayfası: https://www.amanngirrbach.com/en-us/equipment/jaw-registration/artex-facebow/
Bio-Art Equipamentos Odontológicos
Facebow sayfası: https://bioart.com.br/categories/articuladores-e-arcos-faciais-thflg#
Great Lakes Dental Technologies
Facebow sayfası: https://www.greatlakesdentaltech.com/sam-axioquick-transfer-bow-kit-ax-050-153.html
Sıkça Sorulan Sorular
Yüz arkı nedir?
Yüz arkı, üst çenenin anatomik referans noktalarına göre konumunu kaydeden ve bu bilgiyi artikülatöre aktaran bir cihazdır.
Yüz arkı ne işe yarar?
Yüz arkı, protezin hastanın doğal çene hareketlerine uyum sağlaması için maksilla ve mandibula arasındaki ilişkiyi doğru bir şekilde kaydeder.
Yüz arkı protez laboratuvarında hangi diş türlerde kullanılır?
Yüz arkı, genellikle protez, kron, köprü ve implant destekli protez uygulamalarında kullanılır.
Keyfi yüz arkı nedir?
Keyfi yüz arkı, menteşe eksenini yaklaşık anatomik referans noktalarına göre kaydeder ve daha basit diş tedavileri için kullanılır.
Kinematik yüz arkı nedir?
Kinematik yüz arkı, çene ekleminin gerçek menteşe eksenini tam olarak belirleyen bir cihazdır ve genellikle tam ağız rekonstrüksiyonları için kullanılır.
Yüz arkı hangi durumlarda gereklidir?
Yüz arkı, protezlerin oklüzyon ve işlevsellik açısından doğru hizalanmasını sağlamak için özellikle karmaşık vakalarda gereklidir.
Yüz arkı ile alınan kayıtlar nasıl kullanılır?
Yüz arkı ile alınan kayıtlar dental laboratuvarda artikülatöre aktarılır ve protezin çene hareketlerine uygun olarak üretilmesine olanak tanır.
Dijital yüz arkı nedir?
Dijital yüz arkı, hastanın çene yapısını dijital taramalar ile kaydeden ve geleneksel yüz arkı yöntemlerini dijital olarak gerçekleştiren bir sistemdir.
Yüz arkının estetik sonuçlara katkısı nedir?
Yüz arkı, protezlerin yüzün dikey ve yatay boyutlarına uygun olarak hizalanmasını sağlayarak estetik sonuçları iyileştirir.
Yüz arkı kullanmadan protez yapılabilir mi?
Evet, ancak yüz arkı kullanımı, protezlerin doğru hizalanmasını ve uzun vadede daha az ayarlama gerektirmesini sağlar.
Ajans Deneyimi
Müşteri memnuniyeti
Web, Kurumsal Kimlik, Video
Ortalama Geribildirim Süresi
